Στρογγυλή τράπεζα: Προκαταρκτικά ψυχομετρικά δεδομένα από το Μέντορα, το πρώτο Ινστιτούτο Υγιούς Γήρανσης στην Ελλάδα
Στο πλαίσιο του 19ου Πανελληνίου Συνεδρίου Ψυχολογικής Έρευνας που έγινε στην πόλη των Ιωαννίνων στις 7-11 Μαΐου 2025, έγινε παρουσίαση του Ινστιτούτου Υγιούς Γήρανσης «Μέντωρ» σε στρογγυλή τράπεζα που προέδρευε ο Καθ. Νευρολογίας Κ. Πόταγας.
Στο πλαίσιο της στρογγυλής τράπεζας, αναφέρθηκε από τον Καθ. Ψυχιατρικής Α.Μ. Πολίτη ότι, σύμφωνα με τα ελληνικά δεδομένα για τις ψυχικές διαταραχές στην τρίτη ηλικία, ο επιπολασμός της άνοιας κυμαίνεται περίπου στο 5% και αυξάνεται σε 22% σε άτομα άνω των 80 ετών. Επιπλέον, η επικείμενη πληθυσμιακή αύξηση της ηλικιακής ομάδας 80+ θα στερήσει το σύνηθες για τους ηλικιωμένους οικογενειακό υποστηρικτικό περιβάλλον, λόγω των δημογραφικών αλλαγών στην πληθυσμιακή πυραμίδα και την έντονη κινητικότητα των νέων γενεών, που παραδοσιακά συμβάλλουν και διασφαλίζουν τη φροντίδα των ηλικιωμένων, δημιουργώντας ένα κενό φροντίδας. Σε κοινωνικό επίπεδο οι σιωπηρές κοινωνικές προκαταλήψεις, όπως ο ηλικιακός ρατσισμός, οι διακρίσεις έναντι των ψυχικών διαταραχών, οι διακρίσεις κατά των ατόμων με αναπηρία και το στίγμα, είναι πολύ διαδεδομένα και καταστροφικά για την ευημερία των ηλικιωμένων ανθρώπων με ή χωρίς προβλήματα νοητικής υγείας και επηρεάζουν αρνητικά τις αποφάσεις οργανισμών και τις πολιτικές των κοινωνιών.
Το Ινστιτούτο Υγιούς Γήρανσης «Μέντωρ» δημιουργήθηκε το 2024 στην περιοχή της Τρίπολης (Τεγέα), προσβλέποντας στην προαγωγή συνεργασιών με φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης, ακαδημαϊκά ιδρύματα, ερευνητικά κέντρα, υπηρεσίες υγείας και άλλους κοινωνικούς εταίρους, με σκοπό να αλλάξει τον τρόπο που γερνάμε μέσα από ένα δυναμικό διάλογο για τα θέματα υγιούς γήρανσης και της ν. Alzheimer, καθώς και να συμβάλλει στην επανεξέταση των σημερινών πεποιθήσεων, στάσεων και πολιτικών για τη γήρανση και την υγεία του Νου.
Στη συνέχεια έγινε παρουσίαση και συζήτηση από τον Επίκ. Καθ. Δ. Κασελίμη για ζητήματα που αφορούν την αξιολόγηση της επάρκειας των ανιχνευτικών νοητικών δοκιμασιών στην κλινική πράξη, με βάση τα πρώτα ψυχομετρικά δεδομένα από τον πληθυσμό της Τρίπολης. Τα συγκεκριμένα ευρήματα υποδεικνύουν ότι οι βαθμολογίες ανιχνευτικών δοκιμασιών όπως η MoCA πρέπει να αξιολογούνται με προσοχή και ότι ο εκάστοτε κλινικός οφείλει να ερμηνεύει τις επιδόσεις ανεξάρτητα από τα κατώφλια, λαμβάνοντας υπόψιν τόσο τους δημογραφικούς και κλινικούς παράγοντες όσο και το πολιτισμικό πλαίσιο του κάθε ατόμου.
Επίσης, σύμφωνα με τη μεταδιδακτορική ερευνήτρια Τζ. Αγγελοπούλου, τα αποτελέσματα φαίνεται να επιβεβαιώνουν τη διαφοροποίηση στο βαθμό επίγνωσης της νοητικής έκπτωσης, καθώς ένα σημαντικό ποσοστό των εξεταζόμενων που διαμαρτύρεται για τη νοητική ικανότητα φαίνεται να μην παρουσιάζει ελλείμματα στη νευροψυχολογική αξιολόγηση, ενώ συζητήθηκε και η σημαντική αρνητική επίδραση παραγόντων όπως η διάθεση και η μοναξιά.
Τέλος, τονίσθηκε από τη ψυχολόγο Ε. Κοντογιάννη η σημασία των αισθητηριακών ελλειμμάτων στην ψυχική και νοητική υγεία, την ποιότητα ζωής αλλά και τη λειτουργικότητα του ατόμου, δεδομένου ότι πολύ συχνά τα αισθητηριακά ελλείμματα, όπως η βαρηκοΐα, είτε δεν ανιχνεύονται, είτε δεν αντιμετωπίζονται. Το Ευρωπαϊκό Ερευνητικό Πρόγραμμα SENSE-Cog διερεύνησε τη σύνδεση μεταξύ ακοής, όρασης και νόησης σε πληθυσμό ατόμων τρίτης ηλικίας στην Ευρώπη και δημιούργησε ένα προσαρμοσμένο εργαλείο αξιολόγησης των νοητικών λειτουργιών για άτομα με βαρηκοΐα, τη Μontreal Cognitive Assessment- Hearing Impairment (MoCA-HI).
